ΕΡΠΗΣ ΖΩΣΤΗΡΑΣ
Που οφειλεται;
Ο ιός VZV ευθύνεται για την εμφάνιση της ανεμευλογιάς και του έρπητα ζωστήρα. Ουσιαστικά η ανεμευλογιά προκύπτει από την πρωτολοίμωξη με τον ιό και ο έρπης ζωστήρας είναι το αποτέλεσμα της αναζωπύρωσης της λανθάνουσας λοίμωξης. Ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται σε ένα ποσοστό της τάξεως του 20% μεταξύ των υγιών ενηλίκων και 50% στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα. Προσβάλλει εξίσου τα δύο φύλα και τα 2/3 των περιπτώσεων παρουσιάζονται σε άτομα άνω των 50 ετών. Σε περίπτωση που εμφανίζεται σε υγιή ενήλικα πριν την ηλικία των 50, συνήθως πρόκειται για άτομα που προσβλήθηκαν από ανεμευλογιά πολύ νωρίς κατά τον 1ο χρόνο της ζωής τους. Η βαρύτητα της νόσου αυξάνεται σημαντικά όσο αυξάνεται και η ηλικία.
Πως μεταδιδεται;
Αφού προηγηθεί η πρωτοπαθής επιμόλυνση με τον ιό και εκδηλωθεί κλινικά η ανεμευλογιά, την 14-16 ημέρα μετά την μόλυνση, ο ιός απομακρύνεται από την επιδερμίδα μέσω των νευρικών απολήξεων και εγκαθίσταται στα νωτιαία γάγγλια, όπου παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση. Η οποιαδήποτε μείωση της άμυνας του οργανισμού (τραυματισμός, χειρουργική επέμβαση, ανοσοκαταστολή, έντονο στρες, ακτινοβολία), οδηγεί σε επανενεργοποίηση και πολλαπλασιασμό του ιού στην περιοχή. Αρχικά συμβαίνει καταστροφή και νέκρωση των κυττάρων στα νευρικά γάγγλια και τις νευρικές ίνες με επακόλουθο το έντονο άλγος. Κατόπιν ο ιός ακολουθεί φυγόκεντρη πορεία και μέσω των των νευρικών ινών καταλήγει στις νευρικές απολήξεις του δέρματος και την επιδερμίδα όπου και δημιουργείται το χαρακτηριστικό εξάνθημα. Ο εκάστοτε ασθενής με έρπητα ζωστήρα δύναται να μεταδώσει ανεμευλογιά σε υγιές άτομο (το οποίο δεν έχει νοσήσει στο παρελθόν) αν αυτό έρθει σε επαφή με το υγρό των φυσαλίδων. Αντίθετα, ασθενής με ανεμευλογιά ή έρπητα ζωστήρα δεν μπορεί να μεταδώσει σε άλλο άτομο έρπητα ζωστήρα, παρά μόνο ανεμευλογιά, αφού ο έρπης ζωστήρας είναι το αποτέλεσμα αναζωπύρωσης και όχι νέας μόλυνσης. Η εκτεταμένη φλεγμονή και καταστροφή των νεύρων της περιοχής που προσβάλεται από τον ιό, οδηγεί σε χρόνιο και έντονο άλγος, γνωστό σαν μεθερπητική νευραλγία.
Κλινικη εικονα
Τα πρόδρομα συμπτώματα προ της εμφανίσεως του εξανθήματος είναι τοπικό άλγος, αίσθημα καύσου, κνησμός και υπερευαισθησία στην περιοχή του προσβεβλημένου νευροτομίου σε άνω του 90% των περιπτώσεων. Το άλγος είναι διαξιφιστικό και θα πρέπει να γίνει διαφορική διάγνωση από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθαγχικό επισόδιο, κωλικό και οσφυαλγία. Αρχικά εμφανίζονται κηλίδες, οι οποίες εντός 24 ωρών μετατρέπονται σε φυσαλίδες και κατόπιν σε φλύκταινες. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει συνοδό εμπύρετο και λεμφαδενίτιδα. Το 50% των περιπτώσεων έρπητα ζωστήρα εμφανίζεται στην περιοχή των νευροτομίων μεταξύ των σπονδύλων Θ1 και Ο2. Συχνή εντόπιση επίσης (10-15%) είναι η περιοχή του 1ου κλάδου του τριδύμου. Προσβολή του οφθαλμορινικού κλάδου προκαλεί εξάνθημα στην περιοχή του οφθαλμού με έντονο οίδημα βλεφάρων, επέκταση στο σύστοιχο πλάγιο της ρινός και συχνή προσβολή του κερατοειδούς (σημείο Hutchinson). Ο ασθενής θα πρέπει να παραπέμπεται για οφθαλμολογική εκτίμηση, διότι μπορεί να παρουσιαστεί επιπεφυκίτιδα, κερατίτιδα, σκληρίτιδα, πρόσθια ραγοειδίτιδα και αν ο ασθενής δεν λάβει αγωγή οδηγείται σε μόνιμη έλκωση κερατοειδούς, οπτική νευρίτιδα και πιθανή τύφλωση σε βαριές περιπτώσεις. Προσβολή του 2ου και 3ου κλάδου του τριδύμου προκαλεί εξάνθημα σύστοιχα στην παρεία, γνάθο και στοματοφάρυγγα. Σε περίπτωση προσβολής κλάδων του προσωπικού και ακουστικού νεύρου (σημείο Ramsay-Hunt), εμφανίζεται πάρεση του προσώπου (στο 75% των περιπτώσεων) και ερπητικό εξάνθημα του έξω ακουστικού πόρου. Ο ασθενής θα πρέπει να εξεταστεί από ΩΡΛ διότι οι παραμελημένες περιπτώσεις οδηγούνται σε προσβολή τυμπάνου και πιθανή κώφωση
Η συχνότερη επιπλοκή του έρπητα είναι η μεθερπητική νευραλγία (ΜΕΝ), σε ποσοστό 10-15% και η βαρύτητά της αυξάνεται με την ηλικία.
Θεραπεια
Επισκεφτείτε άμεσα τον δερματολόγο σας, διότι ο έρπης ζωστήρας απαιτεί άμεση φαρμακευτική αντιμετώπιση.
ΑΠΛΟΣ ΕΡΠΗΣ
Που οφειλεται;
Οι ερπητικές λοιμώξεις από τον απλό έρπητα οφείλονται στους δύο διαφορετικούς τύπους του ιού, HSV-1 και HSV-2, οι οποίοι προκαλούν τον επιχείλιο έρπητα και των έρπητα γεννητικών οργάνων. Η λοίμωξη έχει παρόμοια χαρακτηριστικά ανεξαρτήτως του τύπου του ιού. Σε παγκόσμιο επίπεδο έχει φανεί πως τα αντισώματα έναντι του HSV-1 στις ηλικίες 20-40 ετών φτάνουν σε ποσοστά της τάξεως του 90%. Στα παιδιά κάτω των 10 ετών οι ερπητικές λοιμώξεις οφείλονται κατά 80-90% στον HSV-1 και συχνά είναι ασυμπτωματικές. Ο HSV-2 σχετίζεται, στο 70-90% των περιπτώσεων, με τις ερπητικές εκδηλώσεις στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, αν και αρκετές μελέτες των τελευταίων ετών αποδίδουν τον έρπητα των γεννητικών οργάνων στον HSV-1 (κατά 10-30%), λόγω της στοματογεννητικής επαφής.
Πως μεταδιδεται;
Η μετάδοση του ιού γίνεται κυρίως μέσω της σιέλου ή άλλων εκκρίσεων και αφού γίνει λύση της συνέχειας του προσβεβλημένου βλεννογόνου, γίνεται εγκατάσταση του ερπητοϊού στον πυρήνα των κυττάρων. Ακολουθεί η αντιγραφή του ιού και η καταστροφή των προσβεβλημένων κυττάρων, με επακόλουθο την έντονη φλεγμονώδη αντίδραση του κυττάρου και το σχηματισμό της χαρακτηριστικής φυσαλίδας. Στη συνέχεια και αφού παρέλθει η ενεργός λοίμωξη, οι ερπητοϊοί ακολουθούν κεντρομόλο πορεία μέσω των νευρικών απολήξεων και εγκαθίστανται σε λανθάνουσα κατάσταση στα νευρικά γάγγλια της περιοχής. Κατά τη λανθάνουσα περίοδο, ο ιός παραμένει μη-μολυσματικός και μπορεί να παραμείνει σε αυτή την κατάσταση για μακρά χρονικά διαστήματα. Η επανενεργοποίηση του ιού μπορεί να γίνει αυτόματα αλλά συνήθως παράγοντες όπως άγχος, εμπύρετο, ανοσοκαταστολή, έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία, έμμηνος ρύση, ιώσεις, ψύχος κ.α. επηρεάζουν και κινητοποιούν τον ιό. Οι ασθενείς με νεοπλασίες, HIV λοίμωξη και γενικά οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς παρουσίαζουν συχνότερες και βαρύτερες υποτροπές.
Κλινικη εικονα
Ερπητικη πρωτολοιμωξη
Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης εμφανίζονται 3 με 7 ημέρες μετά την μόλυνση από τον ιό. Τα πρόδρομα συμπτώματα περιλαμβάνουν επώδυνη λεμφαδενοπάθεια, κακουχία, ανορεξία, εμπύρετο, τοπικό άλγος και άισθημα κάυσους και νηγμών. Σπάνια θα συναντήσουμε ερπητική πρωτολοίμωξη στα βρέφη, διότι όπως προαναφέρθηκε η πλειοψηφία του πληθυσμού έχει αντισώματα έναντι του HSV-1, οπότε τα βρέφη παίρνουν αντισώματα από τη μητέρα. Μετά το πρώτο έτος της ζωής και αφού πέσουν οι τίτλοι των αντισωμάτων, μπορεί να συμβεί η πρωτολοίμωξη. Συχνά εμφανίζεται σαν ερπητική ουλοστοματίτιδα στα παιδιά με εμπύρετο, διαβρώσεις στοματικού βλεννογόνου, επώδυνους λεμφαδένες και φαρυγγίτιδα. Στους νέους ενήλικες η πρωτολοίμωξη συνήθως εμφανίζεται με πολλαπλές επώδυνες φυσαλίδες πάνω σε ερυθηματώδη (κόκκινη) βάση, κυρίως στην περιοχή των χειλέων.
Υποτροπες απλου ερπητα
Ο υποτροπιάζων απλός έρπης εμφανίζεται κατά κύριο στην περιοχή των χειλέων αλλά και σε άλλες θέσεις, όπως ο ρινικός βλεννογόνος, η παρειά, η ιεροκοκκυγική χώρα, τα δάκτυλα των άκρων χειρών και διάφορα άλλα σημεία στον κορμό. Πριν την εμφάνιση των φυσαλίδων προηγείται το αίσθημα κάυσου και το ελαφρό άλγος. Οι φυσαλίδες σε 3-4 ημέρες εφελκιδοποιούνται και υποχωρούν εντός 8-9 ημερών χωρίς να καταλείπουν ουλή. Συνήθως οι υποτροπές κυμαίνονται από 3 έως 4 σε ετήσια βάση.
Θεραπεια
Επισκεφτείτε το δερματολόγο σας για τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.
